Η εξωστρέφεια ή αλλιώς η διεθνοποίηση μιας επιχείρησης θεωρείται απαραίτητη σε ότι αφορά την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητά της.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους μια επιχείρηση  χρειάζεται να αναπτύξει την εξαγωγική της δραστηριότητα. Ένας από τους κυριότερους λόγους είναι η διεύρυνση της βάσης πελατών, αυξάνοντας με αυτό τον τρόπο τον κύκλο εργασιών της και κατά συνέπεια  τα κέρδη της. Με τη διεθνοποίηση και τις εξαγωγές πετυχαίνεται η διασπορά του επιχειρηματικού κινδύνου, αυξάνεται η αποτελεσματικότητα και βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης, λόγω της πίεσης του ανταγωνισμού που υπάρχει στις διεθνείς αγορές.

Εκτός από τα οφέλη που προκύπτουν από τη διεθνή δραστηριοποίηση, μπορούν παράλληλα να παρουσιαστούν  εμπόδια και κίνδυνοι. Κάποια από τα εμπόδια είναι τα ανεπαρκή κεφάλαια και οι περιορισμένες δυνατότητες χρηματοδότησης,  η έλλειψη γνώσεων και πληροφοριών  όσον αφορά αγορές του εξωτερικού, η έλλειψη επαφών σε ξένες αγορές και δίκτυα διανομής, οι ανεπαρκείς γνώσεις για τον ανταγωνισμό και τις ισχύουσες επιχειρηματικές πρακτικές, οι δυσκολίες στην επικοινωνία με τους  πελάτες, καθώς και οι περίπλοκες διαδικασίες εξαγωγών.  

Κατά συνέπεια, είναι φανερό ότι σημαντικό παράγοντα στην επιτυχία της διεθνοποίησης διαδραματίζουν διάφοροι μηχανισμοί στήριξης της ΕΕ, όπως είναι το «Enterprise Europe Network Cyprus» (EEN-Cy). Το Δίκτυο ΕΕΝ στην Κύπρο συντονίζεται από το Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (ΚΕΒΕ).  Μεταξύ των σκοπών του δικτύου είναι να  ενημερώνει σωστά τις επιχειρήσεις και να τις καθοδηγεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις και  το κανονιστικό πλαίσιο σε ξένες χώρες, παρέχει πληροφορίες για εξέταση ξένων αγορών με σκοπό την επιχειρηματική δραστηριότητα (π.χ. στατιστικά στοιχεία, ταυτοποίηση δυνητικών εταίρων), παρέχει στήριξη για συμμετοχή σε εκδηλώσεις διεθνούς δικτύωσης (Brokerage Events), δημιουργεί και προωθεί επιχειρηματικά και τεχνολογικά προφίλ εταιρειών (Database of Partnership Opportunities) και διευθετεί επιχειρηματικές συναντήσεις στην Κύπρο και το εξωτερικό. Το Δίκτυο ΕΕΝ συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ, παρέχοντας τις πιο πάνω υπηρεσίες δωρεάν. 

Επιπλέον, για την επιτυχία της εξαγωγικής δραστηριότητας και ειδικότερα της επιχειρηματικής δραστηριότητας εκτός ΕΕ, η καλή προετοιμασία κρίνεται απαραίτητη. Ποια είναι, λοιπόν, τα βήματα και τα νομικά έγγραφα εξαγωγής που απαιτείται να ακολουθήσουν οι επιχειρήσεις, για να πραγματοποιήσουν επιτυχημένες εξαγωγές σε τρίτες χώρες;

Για εξαγωγές εμπορευμάτων σε ξένες αγορές, εκτός ΕΕ, αρχικά χρειάζεται προσεκτική μελέτη της αγοράς-στόχου και της φερεγγυότητας του αγοραστή, με σκοπό την εκμηδένιση του ρίσκου. Η άντληση τέτοιων πληροφοριών μπορεί να επιτευχθεί από Ετήσιες Εκθέσεις και οικονομικές καταστάσεις ή Εκθέσεις αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας του πιθανού συνεργάτη. Επιπλέον, θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν ρήτρες στα συμβόλαια και να συμφωνηθούν πολιτικές για χρήση εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης εμπορικών διαφορών, π.χ. Διαιτησία, Διαμεσολάβηση. Ακόμα, πολύ σημαντικές ενέργειες είναι ο έλεγχος των δυνητικών εξαγωγικών αγορών στο κατά πόσον υπάρχει ζήτηση για το προϊόν και η εξέταση σε ποιο βαθμό το προϊόν  θεωρείται ανταγωνιστικό στην εξαγωγική αγορά. Στη συνέχεια θα πρέπει να γίνεται έλεγχος αν πληρούνται οι όροι εξαγωγής της ΕΕ και οι απαιτήσεις εισαγωγής στην αγορά-στόχο. Για παράδειγμα, η εξαγωγή συγκεκριμένων προϊόντων, όπως επικίνδυνα χημικά προϊόντα, φάρμακα κ.α., σε κάποιες χώρες μπορούν να απαγορεύονται και ίσως απαιτείται έκδοση άδειας εισαγωγής. Επίσης, πρέπει να εξεταστεί η περίπτωση καταβολής δασμών για το προϊόν, όταν διατίθεται στην εξαγωγική αγορά, και θα πρέπει να γίνεται σωστή προετοιμασία της διαδικασίας πώλησης και οργάνωσης της μεταφοράς, καθώς και των εγγράφων για εκτελωνισμό στην εξαγωγική αγορά.  Απαραίτητη προϋπόθεση, είναι η κατάλληλη προετοιμασία εγγράφων για τον εκτελωνισμό κατά την εισαγωγή στη χώρα προορισμού.

Τα νομικά έγγραφα της διαδικασίας εξαγωγής είναι τo εμπορικό τιμολόγιο, το κιβωτολόγιο, οι άδειες εισαγωγής, τα πιστοποιητικά που αποδεικνύουν τη συμμόρφωση των προϊόντων σε υποχρεωτικούς κανονισμούς, όπως απαιτήσεις υγείας και ασφάλειας, τα έντυπα συμπληρωμένα από τους μεταφορείς, καθώς και τα Πιστοποιητικά Ασφάλισης και Προέλευσης. 

Το Πιστοποιητικό Προέλευσης είναι ένα διεθνές εμπορικό έγγραφο που πιστοποιεί την καταγωγή των εξαγόμενων προϊόντων.  Δηλώνει την «εθνικότητα» του προϊόντος και είναι απαραίτητο για την ολοκλήρωση της εξαγωγικής διαδικασίας στο τελωνείο. Το ΚΕΒΕ και τα τοπικά Επιμελητήρια είναι οι μόνοι εξουσιοδοτημένοι φορείς που εκδίδουν Πιστοποιητικά Προέλευσης στη χώρα μας.

Οι τρέχουσες συνθήκες της παγκόσμιας οικονομίας καθιστούν επιτακτική την ανάγκη δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων σε αγορές του εξωτερικού. Με σωστό προγραμματισμό, προετοιμασία και κατάλληλη καθοδήγηση, η διεθνοποίηση της εταιρείας μπορεί να  επιτευχθεί με επιτυχία,  προσδίδοντας  συγκριτικό πλεονέκτημα στην επιχείρηση, η οποία θα μπορέσει εύκολα να ανταπεξέλθει σε ένα επιχειρηματικό κόσμο που γίνονται ολοένα και πιο ανταγωνιστικά. 

Μαριάννα Χατζηστεφάνου

Λειτουργός ΚΕΒΕ

Τμήμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης, Καινοτομίας & Περιβάλλοντος