Μετά το χαλλούμι… η πατάτα!

«Βάπτισμα» πατατών στην Ελλάδα ως κυπριακές – Λύση η κατοχύρωση Π.Ο.Π.

Η κυπριακή πατάτα κοκκινογής είναι γνωστή για την ποιότητα και τη γεύση της τόσο στην Κύπρο, όσο και σε πολλές αγορές του εξωτερικού. Εξάγεται σε πολλές χώρες αποτελώντας για χρόνια βασικό αγροτικό προϊόν, το οποίο στηρίζει έμπρακτα τον αγροτικό κόσμο και την κυπριακή οικονομία. Αναμφίβολα, μπορεί να πει κανείς ότι το δεύτερο πιο σημαντικό αγροτικό προϊόν της χώρας μας μετά το χαλλούμι, είναι η πατάτα κοκκινογής. 

Λόγω της εξαιρετικής της ποιότητας η κυπριακή πατάτα, έχει επιτύχει να διατηρεί υψηλές τιμές στην αγορά, ιδίως στην ελληνική αγορά που αποτελεί τον σημαντικότερο εξαγωγικό προορισμό της. Δυστυχώς όμως, τα τελευταία επτά σχεδόν χρόνια παρατηρείται το εξής φαινόμενο: πατάτες προελεύσεως άλλης, πέραν της κυπριακής, «βαπτίζονται» ως κυπριακές και παράνομα πωλούνται στην ελληνική αγορά υπό την ονομασία αυτή. 

Μάλιστα, γίνεται «επαγγελματικά» σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους με πατάτες προέλευσης από συγκεκριμένες χώρες, όπως Γαλλία, Αίγυπτος και Ελλάδα. Συνήθως ποσότητες πατάτας αποθηκεύονται σε ψυκτικούς θαλάμους και τη δεδομένη περίοδο (Σεπτέμβρη) προωθούνται στην ελληνική αγορά ως κυπριακές.

Το «βάπτισμα» προκαλεί τεράστια ζημιά από οικονομικής άποψης στους Κύπριους παραγωγούς πατάτας που εξάγουν στην Ελλάδα και ως εκ τούτου έχει αρνητική οικονομική επίπτωση στην οικονομία της Κύπρου. Άλλωστε, η Ελλάδα είναι η μόνη αγορά που μπορεί να απορροφήσει τις υψηλές τιμές που ζητούν οι Κύπριοι πατατοπαραγωγοί για να επιβιώσουν, αφού αγοράζει ολόχρονα κυπριακή πατάτα και είναι η κύρια αγορά της, κάτι που διαπιστώνεται και με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου. Για την περίοδο Ιανουάριος – Ιούνιος 2022: Από τα €39.085,919 που εισήλθαν στη χώρα από το σύνολο των εξαγωγών της πατάτας, τα €13.474,947 εισήλθαν από την Ελλάδα, ενώ δεύτερο ψηλότερο ποσό, σημειώθηκε από τη Γερμανία (€8.163,352). 

Η εξωστρέφεια ανέκαθεν ήταν σημαντική για τους Κύπριους παραγωγούς και ευρύτερα για τις κυπριακές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ιδιαίτερα σήμερα όμως, που οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, της αύξησης του κόστους ενέργειας, του κόστους πρώτων υλών κτλ., οι εξαγωγές αποτελούν την κινητήριο δύναμη για την επιβίωσή τους. 

Συγκεκριμένα ως προς τις εξαγωγές της κυπριακής πατάτας δε, ενδεχομένως οι εξαγωγές να είναι ακόμα πιο σημαντικές αφού η αγοραστική της αξία είναι μεγαλύτερη στο εξωτερικό καθώς εκτός της Κύπρου ο κόσμος έχει περισσότερη γνώση για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των διαφόρων ποικιλιών πατάτας και λόγω της πρωιμότητας, της ξεχωριστής γεύσης της, αλλά και της εμφάνισής της, επιλέγει την κυπριακή πατάτα αφού είναι σε θέση να την αναγνωρίσει. Εξάλλου, βάσει στοιχείων της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου, από το 2016 μέχρι και το 2022, την πρώτη θέση ανάμεσα στις εξαγωγές κυπριακών αγροτικών προϊόντων κατέχει η πατάτα. Εκ των €80.153,000 από τις εξαγωγές του συνόλου των αγροτικών κυπριακών προϊόντων το 2022, το εισόδημα από τις εξαγωγές των πατατών ανήλθε στα €36.642,505.

Λαμβανομένου υπόψη το μέγεθος της σημαντικότητας των εξαγωγών της κυπριακής πατάτας και κυρίως στην Ελλάδα λοιπόν, το πρόβλημα αυτό του βαπτίσματος, χρήζει άμεσης επίλυσης.

Και η άμεση λύση δεν επιβάλλεται μόνο για το οικονομικό πλήγμα που το πρόβλημα αυτό προκαλεί: προκύπτει η ανάγκη για προστασία της κυπριακής πατάτας, διότι η κυπριακή πατάτα είναι ένα καταξιωμένο εθνικό προϊόν που οφείλουμε να προστατεύσουμε. 

Από τότε που παρουσιάστηκε το πρόβλημα έχουν γίνει επανειλημμένες προσπάθειες για λύση του από το κυπριακό κράτος, και με τη συμβολή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αμμοχώστου το οποίο αναγνώρισε το πρόβλημα έγκαιρα και για αυτό κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις  προς τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Εντούτοις παρά τις προσπάθειες, οι αθέμιτες πρακτικές συνεχίζουν να πλήττουν τους παραγωγούς του τόπου μας αλλά και το καταναλωτικό κοινό της Ελλάδας. Ανάμεσα στις εισηγήσεις του Επιμελητηρίου Αμμοχώστου ήταν και η κατοχύρωση της κυπριακής πατάτας ως Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη (Π.Γ.Ε.) ή ως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (Π.Ο.Π.), δίνοντας το παράδειγμα της πατάτας της Νάξου.

Οι προσπάθειες για επίλυση του προβλήματος συνεχίζονται και πλέον φαίνεται να υπάρχει «φως στο τούνελ». Έχει υποβληθεί φάκελος για κατοχύρωση της πατάτας κοκκινογής ως Π.Ο.Π. – ενέργεια την οποία χαιρετίζει το Επιμελητήριο Αμμοχώστου -, ενώ επιπρόσθετα το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος προέβη σε μια καθοριστική ενέργεια λύσης, αυτή της εργαστηριακής ταυτοποίησης της αυθεντικότητας των πατατών. Το έργο είναι υπό εξέλιξη και από το 2023 θα υπάρχει εργαστήριο που να διαπιστεύει το προϊόν ως πατάτα κοκκινογής με γεωγραφική ένδειξη. 

Η κατοχύρωση Π.Ο.Π. ώστε η κυπριακή πατάτα να φέρει σήμανση και να είναι συσκευασμένη, θα λύσει σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα. Σε κάθε περίπτωση, - ακόμα και χωρίς την κατοχύρωση Π.Ο.Π., αν το προϊόν φέρει σήμανση/γεωγραφική ένδειξη, είναι μια λύση.

Επί της ουσίας φαίνεται ότι η ιδανικότερη λύση για πάταξη του φαινομένου, είναι η  κατοχύρωση της κυπριακής πατάτας κοκκινογής ως Π.Ο.Π., όχι μόνο διότι θα λύσει το πρόβλημα, αλλά θα προστατεύσει την πατάτα μας και πιθανότατα θα αυξήσει τις εξαγωγές της δεδομένου ότι μερίδα καταναλωτών αποδεδειγμένα – μέσω ερευνών - δείχνει προτίμηση στην αυθεντικότητα.

Επιπλέον οφέλη για την κυπριακή πατάτα θα προκύψουν με την προβολή της ως μοναδική και ποιοτική που είναι. Ο καλύτερος τρόπος ανάδειξης της, είναι η κατοχύρωσή της ως ΠΟΠ.

Αξιοσημείωτο είναι ότι κατατέθηκε στη Βουλή για έγκριση, νομοσχέδιο για την καθιέρωση της απονομής εθελοντικού Κυπριακού Σήματος σε ποιοτικά αγροτικά προϊόντα του νησιού μας, με τη σήμανση «Made In Cyprus», κάτι που σαφέστατα θα συμβάλει στην άμβλυνση του προβλήματος.

Η κυπριακή πατάτα είναι δική μας και έχουμε χρέος να την προστατέψουμε.

Έλενα Μιχαηλίδη,

Γραμματέας/Διευθύντρια,

Εμπορικό Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αμμοχώστου