Επαρχία Αμμοχώστου

Δήμος Αμμοχώστου

Αμμόχωστος…Αναφέρεται με το όνομα αυτό, που σημαίνει κυριολεκτικά την πόλη τη χωμένη στην άμμο, από τον 4ο μ.Χ. αιώνα. Αποτελούσε το μεγαλύτερο τουριστικό θέρετρο της Κύπρου και πολλοί την αποκαλούσαν «Γαλλική Ριβιέρα» της Κύπρου. Παρουσίαζε αλματώδη γεωργική, εμπορική και βιομηχανική ανάπτυξη μέχρι τη δεύτερη τουρκική εισβολή στην Κύπρο που επιχειρήθηκε τον Ιούλιο του 1974 με τον «Αττίλα ΙΙ».

Ο Δήμος Αμμοχώστου, για διοικητικούς σκοπούς, χωρίζεται σε 12 συνοικίες. Οι 12 συνοικίες είναι: Αγία Ζώνη, Άγιος Γεώργιος, Άγιος Ιωάννης, Άγιος Λουκάς, Άγιος Μέμνων, Άγιος Νικόλαος, Ακρόπολις, Παλαιά Αμμόχωστος, Σαλαμίς, Σταυρός, Χρυσή Ακτή, Χρυσοσπηλιώτισσα.

Ανάπτυξη της Αμμοχώστου (1910 – 1974)

Πληθυσμός: Το 1910 η Αμμόχωστος ήταν μια μικρή πόλη 5.000 κατοίκων. Έκτοτε αναπτύχθηκε σ΄ ένα δυναμικό επαρχιακό κέντρο 45.000 περίπου κατοίκων. Η μεγαλύτερη αύξηση πληθυσμού σημειώθηκε μετά το 1930, και ακολούθησε την κατασκευή του λιμανιού. Έτσι το 1946 ο πληθυσμός της πόλης έφθασε τις 17.500 κατοίκους, το 1960 ανήλθε στις 35.000 και το 1973 στις 39.000 κατοίκους. Η Αμμόχωστος ήταν η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Κύπρου.

Απασχόληση: Το 1972 στην Αμμόχωστο υπήρχαν περίπου 16.215 μονάδες απασχόλησης. Ο μεγαλύτερος αριθμός ήταν στον τομέα των υπηρεσιών. Ακολουθούσαν: εμπόριο, βιομηχανία,  οικοδομικός τομέας και μεταφορές.

Βιομηχανία: Η πόλη της Αμμοχώστου στα 1972 παρήγε ποσοστό 8,5% της συνολικής βιομηχανικής παραγωγής του νησιού. Το 1972, 2.932 άτομα απασχολούνταν στη βιομηχανία και αποτελούσαν το 9,2% του συνόλου των ατόμων που απασχολούνταν στη βιομηχανία σε ολόκληρο το νησί.

Εμπορική κίνηση: Το 1972 στην Αμμόχωστο βρισκόταν το 19,5% των εμπορικών εγκαταστάσεων που υπήρχαν σ’ όλες τις πόλεις. Εκεί απασχολείτο το 21,3% του συνόλου των ατόμων που απασχολείτο στο εμπόριο σ’ όλες τις πόλεις της Κύπρου.

Γεωργία : Η Αμμόχωστος ήταν γνωστή για τους κήπους των εσπεριδοειδών της που ήταν διάσπαρτοι σε όλη την πόλη μέχρι και τις παράλιες περιοχές. Τα εσπεριδοειδή μέχρι το 1974 ήταν ένα από τα κύρια εξαγωγικά προϊόντα της Κύπρου.

Το λιμάνι : Μέχρι το 1974 το λιμάνι της Αμμοχώστου ήταν το κύριο λιμάνι του νησιού τόσο από απόψεως χωρητικότητας όσο και από απόψεως διακίνησης εμπορευμάτων και επιβατών. Με την επέκτασή του το 1965 το λιμάνι υπερδιπλασίασε την χωρητικότητά του και μπορούσε να δέχεται 16-18 πλοία συγχρόνως. Το 1973 οι εξαγωγές ανήλθαν σε 491.512 τόνους. Τον ίδιο χρόνο το 48,6% του εισαγωγικού εμπορίου από τα λιμάνια του νησιού, συμπεριλαμβανομένων και των πετρελαιοειδών, γινόταν από το λιμάνι της Αμμοχώστου. Οι εξαγωγές από το λιμάνι, συμπεριλαμβανομένων των μεταλλευμάτων, αντιπροσώπευαν το 42,7% του συνόλου.

Τουρισμός: Ο τομέας, όμως, στον οποίο κυριολεκτικά η Αμμόχωστος σημείωσε αλματώδη πρόοδο ήταν ο τουρισμός, με αποτέλεσμα πριν το 1974 να αποτελεί το πιο σημαντικό τουριστικό κέντρο του νησιού. Το 1973 λειτουργούσαν 33 ξενοδοχεία με δυναμικότητα 4.859 κλινών. Σε ολόκληρη την Κύπρο την ίδια εποχή λειτουργούσαν 105 ξενοδοχεία με δυναμικότητα 10.796 κλινών. Ποσοστό 31,5% των ξενοδοχείων της Κύπρου βρίσκονταν και λειτουργούσαν στην Αμμόχωστο, κι είχαν δυναμικότητα 45% του συνόλου των κλινών. Το σύνολο των διανυκτερεύσεων ξένων στην πόλη το 1972 αποτελούσε το 49,5% κι αυξήθηκε ακόμη περισσότερο το 1973, φθάνοντας στο 53,5%. 

Πολιτισμός: Η πρόοδος σε όλους τους πιο πάνω τομείς βοήθησε αναπόφευκτα και στη ανάδειξη της Αμμοχώστου σαν κέντρο πολιτιστικής ανάπτυξης. Η ζωγραφική, η ποίηση, η μουσική και το θέατρο ανθούσαν και η πόλη είχε πολύ συχνά διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις να παρουσιάσει. Χαρακτηριστική εκδήλωση ήταν τα Ανθεστήρια, οργανωμένη γιορτή της άνοιξης και των λουλουδιών, που άρχισαν να γιορτάζονται στην Αμμόχωστο γύρω στο 1915, 

Αμμόχωστος… πόλη φάντασμα

Η Αμμόχωστος, μετά την κατάληψή της στις 16 Αυγούστου 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα, αφού λεηλατήθηκε, εποικίστηκε σε μεγάλο μέρος της από Τουρκοκύπριους και Τούρκους εποίκους. Ένα τμήμα της πόλης, που περιλαμβάνει το εμπορικό κέντρο και πολλές τουριστικές εγκαταστάσεις, σφραγίστηκε και από τότε απαγορεύεται η πρόσβαση σ΄ αυτή για όλους. 

Ο όρος «πόλη φάντασμα» ανήκει στον Σουηδό δημοσιογράφο Jan-Olof Bengston, ο οποίος επισκέφθηκε στο λιμάνι της Αμμοχώστου και αγναντεύοντας τη σφραγισμένη πόλη, έγραφε στην εφημερίδα Kvallsposten (24.9.2007): «Ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος γέμισε ρωγμές και στα πεζοδρόμια βλάστησαν θάμνοι. Σήμερα – Σεπτέμβριος 1977 – τα τραπεζάκια που σερβίρεται το πρόγευμα είναι εκεί, η μπουγάδα απλωμένη στα σχοινιά, και οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες αναμμένοι. Το Βαρώσι είναι μια πόλη φάντασμα».

H επιστροφή της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγματεύσεων ανάμεσα στις δυο πλευρές. Το 1978 στο Αμερικανο-βρετανικο-καναδικό σχέδιο υπήρχε σαφής πρόνοια για επανεγκατάσταση των κατοίκων στην Αμμόχωστο υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών με την ταυτόχρονη έναρξη διαπραγματεύσεων για συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος.

Η συμφωνία υψηλού επιπέδου μεταξύ του Προέδρου της Δημοκρατίας Σπύρου Κυπριανού και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς στις 19 Μαΐου 1979, υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Κουρτ Βάλτχαϊμ, δίνει προτεραιότητα στην επιστροφή της Αμμοχώστου ανεξάρτητα από την έκβαση των διαπραγματεύσεων. Η τουρκική πλευρά όχι μόνο αθέτησε τη συμφωνία, αλλά προέβη και σε ενέργειες που αποσκοπούσαν στον εποικισμό της Αμμοχώστου.

Η κυπριακή κυβέρνηση προσέφυγε το 1984 στο Συμβούλιο Ασφαλείας και κατήγγειλε τις τουρκικές προκλήσεις. Το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθέτησε στις 11 Mαΐου 1984 το υπ. αριθμόν 550 ψήφισμά του, το οποίο στην παράγραφο 5 αναφέρει : «Θεωρεί τις απόπειρες για εποικισμό οποιουδήποτε τμήματος των Bαρωσίων από άτομα άλλα από τους κατοίκους τους ως απαράδεκτες και ζητά τη μεταβίβαση της περιοχής αυτής στη διοίκηση των Hνωμένων Eθνών». Η επιστροφή της Αμμοχώστου στα Ηνωμένα Έθνη σαν νεκρή ζώνη για επανεγκατάσταση ζητείται επίσης από το ψήφισμα 789 του 1992.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (2003-2008) Τάσσος Παπαδόπουλος προώθησε ενεργά το αίτημα για επιστροφή της περίκλειστης πόλης, εντάσσοντας την επιστροφή σε δέσμη προτάσεων προς την τουρκική πλευρά, που περιλάμβαναν και τη λειτουργία του λιμένα της Αμμοχώστου υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι Πρόεδροι Δημήτρης Χριστόφιας (2008-13) και Νίκος Αναστασιάδης (2013-) εργάστηκαν για προώθηση του αιτήματος, χωρίς μέχρι σήμερα να υπάρχει θετική ανταπόκριση από την τουρκική πλευρά.

Σήμερα,  η περίκλειστη πόλη παραμένει άδεια. Οι δρόμοι είναι γεμάτοι με αγριόχορτα, θάμνους και δέντρα. Ετοιμόρροπα σπίτια χάσκουν παντού. Αρουραίοι, φίδια και αρπακτικά κατοικούν στα ερειπωμένα σπίτια, αντί οι νόμιμοι κάτοικοί της οι οποίοι ζουν εκτοπισμένοι είτε σε άλλες πόλεις της Κύπρου είτε στα ξένα με διακαή τον πόθο της επιστροφής.

Παραλίμνι

Αγία Νάπα

Δερύνεια

Η Δερύνεια βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Κύπρου, πολύ κοντά στην κατεχόμενη πόλη της Αμμοχώστου. Απέχει μόνο 5 χιλιόμετρα από την Αμμόχωστο και 2 χιλιόμετρα από την καταγάλανη θάλασσα με τη χρυσή αμμουδιά της.

Δέχθηκε βαρύ πλήγμα το 1974. Στην κατεχόμενη περιοχή της Δερύνειας βρίσκεται η ενορία της Κάτω Δερύνειας, η 2,5χλμ. μήκους παραλία μας, η καλύτερη καλλιεργήσιμη γη, η Βιομηχανική Ζώνη κ.ά.

Ο πληθυσμός της ανέρχεται σήμερα στις 8.000 κατοίκους. Το Διαμερισμα Δερύνειας συνορεύει με τον Δήμο Αμμοχώστου, τα Δημοτικά  Διαμερίσματα Παραλιμνίου, Σωτήρας, Φρενάρου και Αγίου Γεωργίου Αχερίτου – Βρυσούλων.

Αυτό που σήμερα μπορούμε να θεωρήσουμε σαν μαρτυρία για στήριξη του ισχυρισμού για την ονομασία της Δερύνειας είναι ότι στα νοτιοανατολικά και ανάμεσα Δερύνειας και παραλίας υπάρχει τοποθεσία με αρχαίο οικισμό που ονομάζεται Θεριμειό ή Θερινειό.  Μεταγενέστερα έγινε «Δρυνιό», «Δρύνεια» και τέλος «Δερύνεια».

Το συρματόπλεγμα του Αττίλα στερεί από το 1974 τη Δερύνεια από την επαφή και επικοινωνία της τόσο με την Αμμόχωστο όσο και τη θάλασσα της. Το 70% της περιοχής της Δερύνειας είναι κατεχόμενο και όλοι οι κάτοικοι έχουν χάσει τις περιουσίες τους.

Παρόλο που οι επιπτώσεις της τουρκικής εισβολής παρεμπόδισαν την πρόοδο και ανάπτυξη της Δερύνειας τόσο οικονομικά, όσο εμπορικά και τουριστικά, εντούτοις χάρη στην προοδευτικότητα και εργατικότητα των κατοίκων της και τις προσπάθειες των εκάστοτε Τοπικών Αρχών και Οργανωμένων Φορέων του Διαμερίσματος έγινε κατορθωτό η Δερύνεια να αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό.

Οι κάτοικοι της Δερύνειας είναι αγρότες ή απασχολούνται στην τουριστική βιομηχανία της Αγίας Νάπας και του Πρωταρά, το εμπόριο, τη μεταποίηση και τη βιοτεχνία.

Οι αγρότες ασχολούνται με την καλλιέργεια πρώιμων λαχανικών και κυρίως με την καλλιέργεια της φράουλας.  Η Δερύνεια έχει δημιουργήσει παράδοση, κατέχει την πρώτη θέση στην παραγωγή φράουλας και καλύπτει το 60% της παγκύπριας παραγωγής.  Στο γεγονός αυτό δίδεται μεγάλη σημασία και κάθε 2 χρόνια, περί τα μέσα Μαΐου, διοργανώνεται με μεγάλη επιτυχία Παγκύπριο Φεστιβάλ Φράουλας που προκαλεί το ενδιαφέρον χιλιάδων επισκεπτών, ντόπιων και ξένων.

Στον τομέα του Πολιτισμού η Δερύνεια έχει δημιουργήσει και διατηρεί μεγάλη παράδοση.  Κατατάσσεται ανάμεσα στις πρώτες Κοινότητες που ίδρυσαν χορευτικά, θεατρικά και μουσικά σχήματα.

Στον τομέα επίσης του αθλητισμού η Δερύνεια έχει να επιδείξει μεγάλες επιτυχίες.  Το Αθλητικό Σωματείο «Αναγέννηση» που ιδρύθηκε το 1920, κατατάσσεται ανάμεσα στα ιστορικότερα σωματεία της Κύπρου, διατηρεί τμήματα ποδοσφαίρου και πετόσφαιρας ανδρών και γυναικών.  Ο Εθνικός Σύλλογος «Δημητράκης Χριστοδούλου» διατηρεί ομάδα ποδοσφαίρου. Η Δερύνεια έχει αναδείξει αθλητές παγκύπριας και παγκόσμιας εμβέλειας με μεγάλες επιτυχίες σε αγώνες στίβου και σκοποβολής.

Η προσφορά της Δερύνειας είναι επίσης μεγάλη στους Εθνικούς Αγώνες.  Γαλουχημένοι με τα ιδανικά της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας νέοι της, ανταποκρινόμενοι στις προσκλήσεις της μικρής μας πατρίδας έχουν προσφέρει τη ζωή τους στους αγώνες για την ελευθερία της.

Η Δερύνεια διαθέτει αρκετά μνημεία, αξιοθέατα και σημεία αναφοράς, όπως Βυζαντινές Εκκλησίες, Λαογραφικό Μουσείο, Μνημεία Ηρώων, Υπαίθριο Αμφιθέατρο, Αθλητικό Κέντρο, Δημοτικό Πάρκο, Δημοτικό Μέγαρο, Λαϊκή Αγορά, το Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αμμοχώστου.

Παρόλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Δερυνειώτες με την ημικατοχή και τον ημιεγκλωβισμό η αγωνιστικότητα τους για πρόοδο και ανάπτυξη τους ώθησε στην αναβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.  Από Συμβούλιο Βελτιώσεως που λειτουργούσε μέχρι την 6η Ιανουαρίου 1994 αναβαθμίστηκε σε Δήμο ύστερα από δημοψήφισμα που έγινε στις 6 Ιουνίου 1993 και ποσοστό 74,70% των κατοίκων ψήφισε υπέρ της αναβάθμισης της Κοινότητας σε Δήμο. Από την 1 Ιουλίου 2024 έχει μετατραπεί και μετονομαστεί σε Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Παραλιμνίου-Δερύνειας. 

Σωτήρα

Η Σωτήρα είναι ένα μεγάλο αμιγές ελληνικό χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου, στη γεωγραφική περιφέρεια των Κοκκινοχωριών, περί τα 10 χιλιόμετρα νότια της πόλης της Αμμοχώστου. Η Σωτήρα είναι ο τρίτος κατά σειρά μεγαλύτερος σε πληθυσμό οικισμός από όλους τους Δήμους και Κοινότητες της Επαρχίας Αμμοχώστου.

Όσον αφορά τις κατοικίες και τα νοικοκυριά, κατά την απογραφή του 2011 καταμετρήθηκαν 2.968 κατοικίες συνολικά, από τις οποίες οι 1.714 είναι συνήθους διαμονής, ενώ οι 1.254 είναι κενές ή προσωρινής διαμονής. Ο αριθμός των καταγεγραμμένων νοικοκυριών ανέρχεται στα 1.718.

Οι πληθυσμιακές αυξήσεις μετά το 1974 οφείλονται, σε μεγάλο βαθμό, στην εγκατάσταση στο χωριό αρκετών Ελληνοκυπρίων εκτοπισμένων, κυρίως από την πόλη και επαρχία Αμμοχώστου. Το 1966 κατασκευάστηκαν στην περιοχή της Σωτήρας τέσσερα μικρά εμπλουτιστικά φράγματα συνολικής χωρητικότητας 32.000m3

Μπορούμε να θεωρήσουμε ότι το χωριό ιδρύθηκε κατά τα Βυζαντινά χρόνια, κρίνοντας από την ονομασία του. Πάντως με την ίδια ονομασία αναφέρεται ότι υφίστατο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, ο δε Μας Λατρί περιλαμβάνει τον οικισμό στα κτήματα εκείνα που αποτελούσαν ιδιοκτησία βασιλική. Εξ άλλου βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως Sotira. Μερικοί από τους μύθους για τη δημιουργία του χωριού λένε ότι ένας αρχαίος οικισμός ζούσε κοντά στην παράκτια περιοχή της Αγίας Θέκλας. Μετά από επίθεση πειρατών, η ομάδα αναγκάστηκε να μετακινηθεί προς μια πιο ασφαλή ζώνη, και έτσι έκαναν. Κινήθηκαν προς το μέρος όπου η Σωτήρα υπάρχει μέχρι σήμερα και έδωσαν αυτό το όνομα στο χωριό, λόγω της σωτηρίας τους από τους πειρατές. Μια άλλη λαική γνώμη λέει ότι το όνομα της Σωτήρας προήλθε από την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, η οποία χτίστηκε τον 12ο αιώνα από τους Βυζαντινούς.

Λιοπέτρι

Ρίχνοντας μια ματιά από το παράθυρο της ιστορίας, το Λιοπέτρι πήρε το όνομα του από τις λίγες πέτρες που είχε στην επικράτειά το σε σύγκριση με τα γειτονικά του χωριά της τότε εποχής Αγία Νάπα και Ξυλοφάγου. Πληθυσμιακά κατά την αρχαιότερη απογραφή που βρήκαμε επίσημα στοιχεία κατά το έτος 1823 ήταν καταγραμμένα μόνο 100 άτομα. Σήμερα οι κάτοικοι του είναι 4500-5000. Ασχολίες των τότε κατοίκων ήταν η γεωργοκτηνοτροφία για τους γαιοκτήμονες και η παραδοσιακή καλαθοποιία για τους ακτήμονες.

Το Λιοπέτρι, το προίκισε η μάνα φύση μ’ ένα φυσικό φαράγγι που οδηγεί τον οδοιπόρο στην αρχή του λεγόμενου «ποταμού». Ο ποταμός είναι μια ελικοειδής στενή λωρίδα θάλασσας που εισχωρεί στην στεριά και θεωρείται σήμερα ως ένα θεοστόλιστο αλιευτικό καταφύγιο. Μέχρι αυτή την ώρα μένει ανεκμετάλλευτο αν και η κυβέρνηση σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές και ΕΒΕΑ επιτυγχάνουν μια κινητικότητα για κοινωφελή εξωραϊσμό του. Σε αυτό το κομμάτι θάλασσας στις 27 Μάϊου 1919 συνέβηκε ένα θλιβερότατο επεισόδιο στη περιοχή μόλος ακριβώς εκεί που είναι ο σημερινός φάρος με θύματα 25 γυναικόπαιδα από μια ανθρώπινη απερισκεψία καθώς μας αφηγείται ο τότε σπουδαίος λαϊκός ποιητής Χαράλαμπος Κολοκασίδου που ήταν τυφλός αυτοδίδακτος βιολιστής (για περισσότερα βλέπε «Το ΛΙΟΠΕΤΡΙ» του Παντελή Κακολή σελ. 315-324). Σήμερα λειτουργούν 2 ψαροταβέρνες που ο επισκέπτης μπορεί να εξυπηρετηθεί με επαγγελματικότητα, γεύση και φρεσκάδα. Η θάλασσα έχει βραχώδη βυθό αλλά πεντακάθαρα νερά. Ο τεχνικός βραχίονας βοήθησε στη συσσώρευση κάτασπρου βελουδένιου άμμου που ο επισκέπτης ελκύεται να απολαύσει τον φλοίσβο των απαλών κυμάτων.

Στην νεότερη ιστορία, με την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1955-1959 έδωσε τον πρωτομάρτυρα Μόδεστου Παντελή την 1^η Απρίλη 1955 και στο αποκορύφωμα του αγώνα κράτησε ψηλά το λάβαρο της εθνικής υπερηφάνειας με την επική μάχη του Αχυρώνα στις 2 Σεπτεμβρίου 1958. Σήμερα κατέχει μια εξέχουσα θέση στην λαϊκή ποίηση που αναγνωρίστηκε και βραβεύτηκε από διεθνούς οίκους και ιδρύματα ξεπερνώντας  το φράγμα των στενών κυπριακών συνόρων του με πρωτοπόρο τον Παντελή Κακολή με διεθνής τιμές και διακρίσεις. 

Δασάκι Άχνας

Η Άχνα είναι από τα μεγάλα και εύφορα χωριά των Κοκκινοχωρίων της επαρχίας Αμμοχώστου. Οι κάτοικοι της Άχνας ασχολούνταν με τη κτηνοτροφία και τη γεωργία. Καλλιεργούσαν κυρίως εσπεριδοειδή, λαχανικά και πατάτες. Η Άχνα ήταν το μεγαλύτερο πατατοχώρι της Κύπρου μέχρι το 1974.

Το χωριό γειτνιάζει νότια με τη Ξυλοτύμβου, ανατολικά με το Αυγόρου, δυτικά με το Πέργαμος, βόρεια με την Καλοψίδα και βορειοδυτικά με τη Μασκράσυκα.

Το όνομα του χωριού προέρχεται από τη λέξη άνθινα, που σημαίνει ανθοφόρα κτήματα. Η λέξη λοιπόν εξελίχτηκε από άνθινα-άνθνα-άνθα-Άχνα. Μια άλλη εκδοχή θέλει την Άχνα να παίρνει το όνομα της από το όνομα της θεάς Αθηνάς. Αθηνά-άθνα-Άχνα. Υπάρχει και μια Τρίτη άποψη που υποστηρίζει ότι το όνομα του χωριού βγαίνει από τη λέξη άχνη, που σημαίνει δροσιά(ατμός που αναδύεται κατά την εξάτμιση).

Στις 28 Αυγούστου 1974 οι Τούρκοι κατέλαβαν την Άχνα και οι κάτοικοι του χωριού μαζί με πολλές χιλιάδες πρόσφυγες, από τις γύρω περιοχές, βρήκαν καταφύγιο στο Δασάκι της Άχνας.

Το Δασάκι της Άχνας σήμερα αποτελεί μίαν από τις πλέον ανεπτυγμένες κοινότητες των Κοκκινοχωρίων. Υπάρχει Βιοτεχνική ζώνη και μια μεγάλη κτηνοτροφική περιοχή.  Έχει περίπου 2500 κατοίκους οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με την γεωργοκτηνοτροφία, βιοτεχνία, τουριστικά επαγγέλματα και οικοδομικές εργασίες.

Στο χωριό μπορεί κάποιος να επισκεφθεί τις εκκλησίες, το μνημείο του αγώνα του 1974, την πίστα για αγώνες αυτοκινήτων και μοτοσικλετών (Achna Speedway) και το γήπεδο του Εθνικού Άχνας.

Φρέναρος

Το Φρέναρος είναι ένα μεγάλο ελληνικό χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου. Ανήκει στη γεωγραφική περιφέρεια των Κοκκινοχωρίων και βρίσκεται 10 χιλιόμετρα περίπου νότια της πόλης της Αμμοχώστου. Σύμφωνα με τη απογραφή του 2011 το χωριό είχε 4298 κατοίκους. Παλιά η κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία όμως τα πολλαπλά προβλήματα του γεωργικού επαγγέλματος και η αλματώδης αύξηση του τουρισμού έχουν στρέψει τους κατοίκους σε άλλους τομείς απασχόλησης, όπως του εμπορίου, των ξενοδοχείων και των εστιατορίων, των κατασκευών, των υπηρεσιών, των μεταφορών και της βιομηχανίας. Στη περιοχή του χωριού δημιουργήθηκαν δύο βιομηχανικές ζώνες με μονάδες που εργοδοτούν αρκετά άτομα σε τομείς της ελαφριάς βιομηχανίας και βιοτεχνίας.

Στη κοινότητα λειτουργεί ένα δημόσιο Νηπιαγωγείο και ένα Δημοτικό σχολείο. Έξω από το χωριό περιτριγυρισμένο με πολλά δέντρα λειτούργησε το 1982 το Γυμνάσιο Κοκκινοχωρίων που πήρε το όνομα του από τον αείμνηστο Υπουργό Παιδείας Πάνο Ιωάννου. Στο σχολείο φοιτούν παιδιά από τις κοινότητες Φρενάρου, Αυγόρου και Αχερίτου. Δίπλα από το Γυμνάσιο το 1996 λειτούργησε το Λύκειο Κοκκινοχωρίων προς τιμή του ήρωα-δάσκαλου Φώτη Πίττα που καταγόταν από το Φρέναρος. Στο λύκειο φοιτούν παιδιά από πέντε χωριά, Φρέναρος, Αυγόρου, Αχερίτου, Σωτήρα και Λιοπέτρι. Επίσης στο κτήριο του Λυκείου λειτουργεί Εσπερινό Γυμνάσιο.

Κοινότητα Αυγόρου

Κοινότητα Αχερίτου – Άγιος Γεώργιος

Η Αχερίτου είναι ένα χωριό της Επαρχίας Αμμοχώστου. Βρίσκεται περίπου δέκα χιλιόμετρα στα δυτικά της Αμμοχώστου και δίπλα ακριβώς από τις Βρετανικές Βασεις του Αγίου Νικολάου ή αλλιώς «τέσσερα μίλι». Το χωριό γεωγραφικά είναι κτισμένο εκεί που τελειώνουν τα Κοκκινοχώρια και αρχίζει η πεδιάδα της Μεσσαριάς.

Κατά την Τουρκική Εισβολή του 1974 το χωριό καταλήφθηκε από τους Τούρκους στις 31/8/1974. Μετά τα Τραγικά γεγονότα οι περισσότεροι κάτοικοι βρήκαν καταφύγιο στο εργοστάσιο συσκευασίας ΣΕΔΙΓΕΠ στις Βρυσούλλες, που βρίσκεται μέσα στο έδαφος των Βρετανικών Βάσεων. Αργότερα κατά το 1976-1977 οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στον Προσφυγικό Συνοικισμό του Αγίου Γεωργίου νότια της Αχερίτου.

Οι κάτοικοι του χωριού πριν την Τουρκική Εισβολή και στα αρχικά στάδια μετά την προσφυγιά ασχολούνταν κυρίως με την κτηνοτροφία και την γεωργία. Τα τελευταία χρόνια ασχολούνται κυρίως με τουριστικά επαγγέλματα ως ξενοδοχειακοί υπάλληλοι.

Σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία κατά την τελευταία απογραφή (2011) οι κάτοικοι ανέρχονταν στους 1556.