Επαρχία Αμμοχώστου

Famagusta Municipality

Famagusta… a ghost town

Famagusta was occupied by the Turkish troops on the 16th August 1974. It was looted and then sealed off, and it remains inaccessible to everyone since. The term “ghost town” is attributed to the Sweedish reporter Jan Olof Bengston, who, upon visiting his country’s contingent in the UNFICYP, went to the port of Famagusta and, on seeing the sealed-off town, reported to the newspaper Kvallsponter on the 24th Sept. 2007: “The asphalted roads are full of cracks and there are bushes coming out of the pavements. Up to this day (Sept. 1977), the breakfast tables are still there, the laundry still hanging and the electric bulbs are still on. Famagusta is a ghost town”

Paralimni

Paralimni is the largest community of the rich valley of the Famagusta region. It is located on the south-eastern part of Cyprus, a spot from where one can enjoy the earliest sunrise of Europe. Paralimni became a municipality in 1986 and has since been the largest municipality of the free Famagusta area.

It owes its name to the nearby lake (Limni) which is among the protected natural habitats of NATURA 200 Network. Paralimni population is 15.000. In addition to the commercial/ housing area, Paralimni includes a coastal tourist zone, called Protaras, with sandy beaches, clear seawater and many hotel complexes.

Ayia Napa

Dheryneia

Η Δερύνεια βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Κύπρου, πολύ κοντά στην κατεχόμενη πόλη της Αμμοχώστου. Απέχει μόνο 5 χιλιόμετρα από την Αμμόχωστο και 2 χιλιόμετρα από την καταγάλανη θάλασσα με τη χρυσή αμμουδιά της.

Δέχθηκε βαρύ πλήγμα το 1974. Στην κατεχόμενη περιοχή της Δερύνειας βρίσκεται η ενορία της Κάτω Δερύνειας, η 2,5χλμ. μήκους παραλία μας, η καλύτερη καλλιεργήσιμη γη, η Βιομηχανική Ζώνη κ.ά.

Ο πληθυσμός της ανέρχεται σήμερα στις 8.000 κατοίκους. Το Διαμερισμα Δερύνειας συνορεύει με τον Δήμο Αμμοχώστου, τα Δημοτικά  Διαμερίσματα Παραλιμνίου, Σωτήρας, Φρενάρου και Αγίου Γεωργίου Αχερίτου – Βρυσούλων.

Αυτό που σήμερα μπορούμε να θεωρήσουμε σαν μαρτυρία για στήριξη του ισχυρισμού για την ονομασία της Δερύνειας είναι ότι στα νοτιοανατολικά και ανάμεσα Δερύνειας και παραλίας υπάρχει τοποθεσία με αρχαίο οικισμό που ονομάζεται Θεριμειό ή Θερινειό.  Μεταγενέστερα έγινε «Δρυνιό», «Δρύνεια» και τέλος «Δερύνεια».

Το συρματόπλεγμα του Αττίλα στερεί από το 1974 τη Δερύνεια από την επαφή και επικοινωνία της τόσο με την Αμμόχωστο όσο και τη θάλασσα της. Το 70% της περιοχής της Δερύνειας είναι κατεχόμενο και όλοι οι κάτοικοι έχουν χάσει τις περιουσίες τους.

Παρόλο που οι επιπτώσεις της τουρκικής εισβολής παρεμπόδισαν την πρόοδο και ανάπτυξη της Δερύνειας τόσο οικονομικά, όσο εμπορικά και τουριστικά, εντούτοις χάρη στην προοδευτικότητα και εργατικότητα των κατοίκων της και τις προσπάθειες των εκάστοτε Τοπικών Αρχών και Οργανωμένων Φορέων του Διαμερίσματος έγινε κατορθωτό η Δερύνεια να αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό.

Οι κάτοικοι της Δερύνειας είναι αγρότες ή απασχολούνται στην τουριστική βιομηχανία της Αγίας Νάπας και του Πρωταρά, το εμπόριο, τη μεταποίηση και τη βιοτεχνία.

Οι αγρότες ασχολούνται με την καλλιέργεια πρώιμων λαχανικών και κυρίως με την καλλιέργεια της φράουλας.  Η Δερύνεια έχει δημιουργήσει παράδοση, κατέχει την πρώτη θέση στην παραγωγή φράουλας και καλύπτει το 60% της παγκύπριας παραγωγής.  Στο γεγονός αυτό δίδεται μεγάλη σημασία και κάθε 2 χρόνια, περί τα μέσα Μαΐου, διοργανώνεται με μεγάλη επιτυχία Παγκύπριο Φεστιβάλ Φράουλας που προκαλεί το ενδιαφέρον χιλιάδων επισκεπτών, ντόπιων και ξένων.

Στον τομέα του Πολιτισμού η Δερύνεια έχει δημιουργήσει και διατηρεί μεγάλη παράδοση.  Κατατάσσεται ανάμεσα στις πρώτες Κοινότητες που ίδρυσαν χορευτικά, θεατρικά και μουσικά σχήματα.

Στον τομέα επίσης του αθλητισμού η Δερύνεια έχει να επιδείξει μεγάλες επιτυχίες.  Το Αθλητικό Σωματείο «Αναγέννηση» που ιδρύθηκε το 1920, κατατάσσεται ανάμεσα στα ιστορικότερα σωματεία της Κύπρου, διατηρεί τμήματα ποδοσφαίρου και πετόσφαιρας ανδρών και γυναικών.  Ο Εθνικός Σύλλογος «Δημητράκης Χριστοδούλου» διατηρεί ομάδα ποδοσφαίρου. Η Δερύνεια έχει αναδείξει αθλητές παγκύπριας και παγκόσμιας εμβέλειας με μεγάλες επιτυχίες σε αγώνες στίβου και σκοποβολής.

Η προσφορά της Δερύνειας είναι επίσης μεγάλη στους Εθνικούς Αγώνες.  Γαλουχημένοι με τα ιδανικά της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας νέοι της, ανταποκρινόμενοι στις προσκλήσεις της μικρής μας πατρίδας έχουν προσφέρει τη ζωή τους στους αγώνες για την ελευθερία της.

Η Δερύνεια διαθέτει αρκετά μνημεία, αξιοθέατα και σημεία αναφοράς, όπως Βυζαντινές Εκκλησίες, Λαογραφικό Μουσείο, Μνημεία Ηρώων, Υπαίθριο Αμφιθέατρο, Αθλητικό Κέντρο, Δημοτικό Πάρκο, Δημοτικό Μέγαρο, Λαϊκή Αγορά, το Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αμμοχώστου.

Παρόλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Δερυνειώτες με την ημικατοχή και τον ημιεγκλωβισμό η αγωνιστικότητα τους για πρόοδο και ανάπτυξη τους ώθησε στην αναβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.  Από Συμβούλιο Βελτιώσεως που λειτουργούσε μέχρι την 6η Ιανουαρίου 1994 αναβαθμίστηκε σε Δήμο ύστερα από δημοψήφισμα που έγινε στις 6 Ιουνίου 1993 και ποσοστό 74,70% των κατοίκων ψήφισε υπέρ της αναβάθμισης της Κοινότητας σε Δήμο. Από την 1 Ιουλίου 2024 έχει μετατραπεί και μετονομαστεί σε Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Παραλιμνίου-Δερύνειας. 

Sotera Municipality

Sotera is a large village of the Famagusta region, inhabited by Greek Cypriots.  It is among the Kokkinochoria (Red-soil villages) region, about 10 km south of Famagusta town.  Sotera is the third biggest settlement among the towns and communities of the Famagusta region.

During the 2011 Census, 2968 housing units have been accounted for, 1714 of which have permanent residences, while 1254 are unoccupied or of temporary occupancy.  The total number of counted households during the Census were 1718.

The increase of population after 1974 is largely attributed to the inflow of a good number of Greek Cypriot refugees to the village, who have settled there, most of them coming from the town of Famagusta.

In 1966, four water-enriching dams were constructed in the area of Sotera, totaling a 32.000 m3 water capacity.

Judging by Sotera’s name, it is considered that the village was established during the Byzantine years.  It was referred to by the same name during the the Louizinian era.  Mas Latri refers to the settlement of Sotera as property owned by the Crown.  The name Sotera can be found on old maps.  Legend has it that there was an old settlement near the coastal area of Ayia Thekla, which, following a pirates assault, was forced to move towards a safer area, hence its present location.  The new village was named Sotera, to mark the settlers’ salvation from the attack.  According to another legend, the village is named after the church of Metamorphosis of the Soter, built during the 12^th Century by the Byzantines.

Κοινότητα Λιοπετρίου

Ρίχνοντας μια ματιά από το παράθυρο της ιστορίας, το Λιοπέτρι πήρε το όνομα του από τις λίγες πέτρες που είχε στην επικράτειά το σε σύγκριση με τα γειτονικά του χωριά της τότε εποχής Αγία Νάπα και Ξυλοφάγου. Πληθυσμιακά κατά την αρχαιότερη απογραφή που βρήκαμε επίσημα στοιχεία κατά το έτος 1823 ήταν καταγραμμένα μόνο 100 άτομα. Σήμερα οι κάτοικοι του είναι 4500-5000. Ασχολίες των τότε κατοίκων ήταν η γεωργοκτηνοτροφία για τους γαιοκτήμονες και η παραδοσιακή καλαθοποιία για τους ακτήμονες.

Το Λιοπέτρι, το προίκισε η μάνα φύση μ’ ένα φυσικό φαράγγι που οδηγεί τον οδοιπόρο στην αρχή του λεγόμενου «ποταμού». Ο ποταμός είναι μια ελικοειδής στενή λωρίδα θάλασσας που εισχωρεί στην στεριά και θεωρείται σήμερα ως ένα θεοστόλιστο αλιευτικό καταφύγιο. Μέχρι αυτή την ώρα μένει ανεκμετάλλευτο αν και η κυβέρνηση σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές και ΕΒΕΑ επιτυγχάνουν μια κινητικότητα για κοινωφελή εξωραϊσμό του. Σε αυτό το κομμάτι θάλασσας στις 27 Μάϊου 1919 συνέβηκε ένα θλιβερότατο επεισόδιο στη περιοχή μόλος ακριβώς εκεί που είναι ο σημερινός φάρος με θύματα 25 γυναικόπαιδα από μια ανθρώπινη απερισκεψία καθώς μας αφηγείται ο τότε σπουδαίος λαϊκός ποιητής Χαράλαμπος Κολοκασίδου που ήταν τυφλός αυτοδίδακτος βιολιστής (για περισσότερα βλέπε «Το ΛΙΟΠΕΤΡΙ» του Παντελή Κακολή σελ. 315-324). Σήμερα λειτουργούν 2 ψαροταβέρνες που ο επισκέπτης μπορεί να εξυπηρετηθεί με επαγγελματικότητα, γεύση και φρεσκάδα. Η θάλασσα έχει βραχώδη βυθό αλλά πεντακάθαρα νερά. Ο τεχνικός βραχίονας βοήθησε στη συσσώρευση κάτασπρου βελουδένιου άμμου που ο επισκέπτης ελκύεται να απολαύσει τον φλοίσβο των απαλών κυμάτων.

Στην νεότερη ιστορία, με την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1955-1959 έδωσε τον πρωτομάρτυρα Μόδεστου Παντελή την 1^η Απρίλη 1955 και στο αποκορύφωμα του αγώνα κράτησε ψηλά το λάβαρο της εθνικής υπερηφάνειας με την επική μάχη του Αχυρώνα στις 2 Σεπτεμβρίου 1958. Σήμερα κατέχει μια εξέχουσα θέση στην λαϊκή ποίηση που αναγνωρίστηκε και βραβεύτηκε από διεθνούς οίκους και ιδρύματα ξεπερνώντας  το φράγμα των στενών κυπριακών συνόρων του με πρωτοπόρο τον Παντελή Κακολή με διεθνής τιμές και διακρίσεις. 

Dasaki Achnas

Η Άχνα είναι από τα μεγάλα και εύφορα χωριά των Κοκκινοχωρίων της επαρχίας Αμμοχώστου. Οι κάτοικοι της Άχνας ασχολούνταν με τη κτηνοτροφία και τη γεωργία. Καλλιεργούσαν κυρίως εσπεριδοειδή, λαχανικά και πατάτες. Η Άχνα ήταν το μεγαλύτερο πατατοχώρι της Κύπρου μέχρι το 1974.

Το χωριό γειτνιάζει νότια με τη Ξυλοτύμβου, ανατολικά με το Αυγόρου, δυτικά με το Πέργαμος, βόρεια με την Καλοψίδα και βορειοδυτικά με τη Μασκράσυκα.

Το όνομα του χωριού προέρχεται από τη λέξη άνθινα, που σημαίνει ανθοφόρα κτήματα. Η λέξη λοιπόν εξελίχτηκε από άνθινα-άνθνα-άνθα-Άχνα. Μια άλλη εκδοχή θέλει την Άχνα να παίρνει το όνομα της από το όνομα της θεάς Αθηνάς. Αθηνά-άθνα-Άχνα. Υπάρχει και μια Τρίτη άποψη που υποστηρίζει ότι το όνομα του χωριού βγαίνει από τη λέξη άχνη, που σημαίνει δροσιά(ατμός που αναδύεται κατά την εξάτμιση).

Στις 28 Αυγούστου 1974 οι Τούρκοι κατέλαβαν την Άχνα και οι κάτοικοι του χωριού μαζί με πολλές χιλιάδες πρόσφυγες, από τις γύρω περιοχές, βρήκαν καταφύγιο στο Δασάκι της Άχνας.

Το Δασάκι της Άχνας σήμερα αποτελεί μίαν από τις πλέον ανεπτυγμένες κοινότητες των Κοκκινοχωρίων. Υπάρχει Βιοτεχνική ζώνη και μια μεγάλη κτηνοτροφική περιοχή.  Έχει περίπου 2500 κατοίκους οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με την γεωργοκτηνοτροφία, βιοτεχνία, τουριστικά επαγγέλματα και οικοδομικές εργασίες.

Στο χωριό μπορεί κάποιος να επισκεφθεί τις εκκλησίες, το μνημείο του αγώνα του 1974, την πίστα για αγώνες αυτοκινήτων και μοτοσικλετών (Achna Speedway) και το γήπεδο του Εθνικού Άχνας.

Phrenaros

Το Φρέναρος είναι ένα μεγάλο ελληνικό χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου. Ανήκει στη γεωγραφική περιφέρεια των Κοκκινοχωρίων και βρίσκεται 10 χιλιόμετρα περίπου νότια της πόλης της Αμμοχώστου. Σύμφωνα με τη απογραφή του 2011 το χωριό είχε 4298 κατοίκους. Παλιά η κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία όμως τα πολλαπλά προβλήματα του γεωργικού επαγγέλματος και η αλματώδης αύξηση του τουρισμού έχουν στρέψει τους κατοίκους σε άλλους τομείς απασχόλησης, όπως του εμπορίου, των ξενοδοχείων και των εστιατορίων, των κατασκευών, των υπηρεσιών, των μεταφορών και της βιομηχανίας. Στη περιοχή του χωριού δημιουργήθηκαν δύο βιομηχανικές ζώνες με μονάδες που εργοδοτούν αρκετά άτομα σε τομείς της ελαφριάς βιομηχανίας και βιοτεχνίας.

Στη κοινότητα λειτουργεί ένα δημόσιο Νηπιαγωγείο και ένα Δημοτικό σχολείο. Έξω από το χωριό περιτριγυρισμένο με πολλά δέντρα λειτούργησε το 1982 το Γυμνάσιο Κοκκινοχωρίων που πήρε το όνομα του από τον αείμνηστο Υπουργό Παιδείας Πάνο Ιωάννου. Στο σχολείο φοιτούν παιδιά από τις κοινότητες Φρενάρου, Αυγόρου και Αχερίτου. Δίπλα από το Γυμνάσιο το 1996 λειτούργησε το Λύκειο Κοκκινοχωρίων προς τιμή του ήρωα-δάσκαλου Φώτη Πίττα που καταγόταν από το Φρέναρος. Στο λύκειο φοιτούν παιδιά από πέντε χωριά, Φρέναρος, Αυγόρου, Αχερίτου, Σωτήρα και Λιοπέτρι. Επίσης στο κτήριο του Λυκείου λειτουργεί Εσπερινό Γυμνάσιο.

Κοινότητα Αυγόρου

Acheritou Community